Ο Aleister Crowley ήταν ο τελευταίος μεγάλος μάγος, ένας
εκκεντρικός άνθρωπος της περιπέτειας, ένας από τους τελευταίους μεγάλους
φιλόσοφους, μία από τις τρεις πιο μυστηριώδεις φιγούρες του αιώνα μας (δεν σας
λέω ποιες ήταν οι άλλες δύο) και κατά την προσωπική μου γνώμη -και όχι μόνο-
μία από τις σημαντικότερες.
Μπορεί να ήταν ο άνθρωπος που, από ένα καπρίτσιο του στην αγγλική ορθογραφία, εισήγαγε τη λέξη Magick (με το αρχαϊκό -ck και όχι με τη σύγχρονη εκδοχή της: Magic) που από τότε χαρακτήρισε συνθηματικά το πεδίο μελέτης του έργου του, αλλά και την ελληνική λέξη Thelema (Θέλημα) για να δώσει ένα τίτλο στη φιλοσοφία του της ελεύθερης μαγικής θέλησης του ανθρώπου.
Mπορεί να ήταν ο άνθρωπος που έδωσε το σύνθημα της έναρξης μιας νέας εποχής για την ανθρωπότητα (την «Εποχή του Ώρου» -και όχι του Υδροχόου όπως μετά κατέληξε να λέγεται), αλλά και τα μυστηριώδη σλόγκαν «Do What You Will», «Love is the Law, Love Under Will» και «Every Man and Every Woman is a Star», μπορεί να ήταν ο άνθρωπος που για να σοκάρει τους πάντες δήλωνε πως ήταν το Μέγα Θηρίον (Master Therion, ή The Great Beast) που ο αριθμός του ήταν 666 και στην υπογραφή του ζωγράφιζε το Α σαν ένα φαλλό, που ήταν ο κύριος υπεύθυνος για τη μεγάλη διάδοση ενός νέου αποκρυφισμού στον 20ο αιώνα, που αναρριχήθηκε στην υψηλή ιεραρχία όλων των μεγάλων μυστικών αδελφοτήτων της εποχής του μέσα σε χρόνο μηδέν, για να τις «σπάσει» και να τις αποκηρύξει όλες στο τέλος, που δημιούργησε μεγάλα σκάνδαλα με τις δραστηριότητές του κάνοντας τα μέσα μαζικής ενημέρωσης να δημιουργήσουν πάνω του το θρύλο του «πιο σατανικού, ανήθικου και παράξενου ανθρώπου όλων των εποχών», κάτι που τον ευχαριστούσε πολύ.
Μπορεί να ήταν ένας άνθρωπος που έγραψε πάνω από τριακόσια βιβλία κάθε είδους, συνθέτοντας ένα ανεπανάληπτο έργο που επηρεάζει καθοριστικά μέχρι σήμερα αμέτρητους συγγραφείς, μελετητές και καλλιτέχνες, που ενέπνευσε τα κινήματα της ψυχεδέλειας και των χίππυς, τη γενιά των μπιτ, το μεγαλύτερο μέρος της φιλοσοφίας του ροκ, ένα μεγάλο κομμάτι της Φανταστικής Λογοτεχνίας του αιώνα μας, αλλά και ένα χαοτικό και ελεύθερο ρεύμα σημειολογικού και εναλλακτικού νεο-μυστικισμού που αυτή τη στιγμή που γράφω αυτές τις γραμμές είναι διαδεδομένο όσο ποτέ στην Ευρώπη και στην Αμερική, με λίγα λόγια -για να μη συνεχίσω την ανέλπιστη προσπάθεια να περιγράψω την περίπτωσή του μέσα σε μερικές γραμμές- μπορεί να είναι αναμφισβήτητα η μεγαλύτερη κρυφή cult φιγούρα της εποχής μας, αλλά δεν είναι απλά όλοι αυτοί οι λόγοι που με έκαναν να τον χαρακτηρίσω ως έναν από τους σημαντικότερους ανθρώπους του αιώνα που έφυγε.
Επειδή πάντα ένιωθα -με τον τρόπο μου- σαν εξερευνητής του κόσμου στον οποίο βρέθηκα, μελετούσα πάντα όλα τα μυστήρια που έπεφταν στην αντίληψή μου, και σαν συγγραφέας από μικρό παιδί πάντοτε ήμουν λάτρης των βιβλίων, (των βιβλίων που έγραφαν άνθρωποι με συγγενικό σε μένα πνεύμα και των βιβλίων που αργότερα έγραφα εγώ απευθυνόμενος σε τέτοιους ανθρώπους) και ειδικά των βιβλίων που ασχολούνταν με μυστήρια, φανταστικά ή συμβατικά.
Στη μικρή εξερεύνησή μου στον κόσμο του πνεύματος, συνάντησα εξαιρετικά ελάχιστες περιπτώσεις συγγραφέων -μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού- που ασχολούνταν με μυστήρια και μιλούσαν ανοικτά, ελεύθερα, ξεκάθαρα, κατανοητά, λογικά, εμπνευσμένα και αποκαλυπτικά γι’ αυτά, χωρίς δογματισμούς, αποκρυφολογίες, υποβολές, υπονοούμενα, απάτες, και χωρίς σοβαρή έλλειψη εμπνευσμένης ανάλυσης και παιδείας.
Στην πάροδο του χρόνου έμαθα πως ένας τέτοιος τρόπος συγγραφής ήταν «απαγορευμένος», σπάνιος, επικίνδυνος, τελείως άμεσος αλλά εύκολα παρεξηγήσιμος και αμφιλεγόμενος, προκλητικός, ανεπιθύμητος στον κόσμο των στοχαστών, οπότε προσπάθησα αμέσως να τον υιοθετήσω κι εγώ.
Το ευρύτερο πεδίο μελέτης του λεγόμενου «αποκρυφισμού» (Occult) είναι ένας από τους κατ’ εξοχήν τόπους αλιείας μυστηρίων όλων των ειδών, οπότε, έπειτα από πολλά χρόνια ψαρέματος στα νερά του, τολμώ να πω ότι δεν πρέπει να υπάρχει αξιόλογο βιβλίο αυτού του πεδίου μελέτης που να μην το έχω διαβάσει ή ξεφυλλίσει.
Σ’ αυτές μου τις εξερευνήσεις συνάντησα μονάχα δύο συγγραφείς που το έργο τους να χαρακτηρίζεται απόλυτα από τα χαρακτηριστικά που έδωσα παραπάνω. Συγγραφείς που να μιλούν ανοικτά, απίστευτα αποκαλυπτικά, εμπνευσμένα και κατανοητά, για σχεδόν όλα τα πράγματα που γνώριζαν, βίωναν ή ανέλυαν.
Στο ευρύτερο αυτό μυστηριώδες πεδίο μελέτης, αυτοί οι δύο συγγραφείς για μένα ήταν ο Άλιστερ Κρόουλυ και ο Κάρλος Καστανέντα.
Ποτέ μου δεν καλλιέργησα τη φιλοδοξία να παρουσιάσω κάποτε μια μελέτη του έργου του καθενός απ’ αυτούς, γιατί οτιδήποτε θα ήθελα εγώ να πω στις σελίδες της θα το είχαν ήδη πει αυτοί στις δικές τους. Και νομίζω ότι αυτό τα λέει όλα.
Αυτό το φαινόμενο παρουσιάζεται εξαιρετικά σπάνια σε οποιοδήποτε πεδίο μελέτης. Πόσο μάλλον σε ένα πεδίο που είναι παραδοσιακά κωδικοποιημένο.
Συγκεκριμένα στην περίπτωση του Κρόουλυ, πιστεύω ακράδαντα πως ο συνεπής αναγνώστης που θα επιχειρούσε τον άθλο να διαβάσει όλα τα πολυσύνθετα γραπτά του, θα κατέληγε άμεσα να έχει τεράστια, εμπνευσμένη και αποκαλυπτική εποπτεία πάνω σε όλα τα μυστήρια του συγκεκριμένου ευρύτερου πεδίου μελέτης και όχι μόνο, δηλαδή -με απλά λόγια- μια ανέλπιστη εποπτεία πάνω στις «απαγορευμένες γνώσεις».
Και σαν να μην έφτανε αυτό, ο Άλιστερ Κρόουλυ ήταν ένας μάγος των εντυπώσεων, ένας εκκεντρικός στοχαστής, ένας κινηματογραφικός χαρακτήρας που κυκλοφορούσε στην καθημερινή ζωή. Σαφέστατα ήταν ο πιο παράξενος άνθρωπος του αιώνα μας, που είχε και το θάρρος να μεταδώσει σε όλους, με κάθε τρόπο, τα πάντα για την παραξενιά του.
Η ζωή και το έργο του αποκαλύπτει στον μελετητή ένα ατίθασο και μοναδικό ελεύθερο πνεύμα, που ξεπέρασε με τον ολόδικό του τρόπο πολλές φορές τα γνωστά ανθρώπινα όρια, και έζησε για να το διηγηθεί.
Χαρακτηριστικό είναι ότι δεν υπάρχει ούτε μία από τις πολλές φωτογραφίες του που έχουμε στα χέρια μας, που να μοιάζει με την άλλη. Η καθεμιά τους ανεξαιρέτως δείχνει ένα τελείως διαφορετικό πρόσωπο. Κι αυτό -πέρα από τη γοητεία του- λέει επίσης πάρα πολλά. Κανείς δεν ξέρει μέχρι σήμερα ποιος ήταν ο αληθινός Άλιστερ Κρόουλυ, αν υπήρξε ποτέ μόνο ένας, όχι μόνο γιατί ο άνθρωπος αυτός ήταν ένας άρχων των μεταμφιέσεων, αλλά γιατί μελετώντας κανείς τη βιογραφία του διαπιστώνει ότι μέσα σε μία ζωή έζησε πολύ περισσότερες.
«Θάψτε με σε έναν τάφο χωρίς όνομα», έγραφε στο ποίημα The Poet, «για να μην θυμάται κανείς τον ποιητή που έφυγε, παρά μόνο το ποίημα που άφησε…»
Πραγματικά, κανείς δεν θυμάται ποιος ήταν στ’ αλήθεια ο Κρόουλυ, αν ήξερε ποτέ κανείς, γι’ αυτό και είναι το πιο αμφιλεγόμενο πρόσωπο που μπορεί να συναντήσει κανείς στις εξερευνήσεις του στην εναλλακτική ιστορία του 20ου αιώνα.
Οι πάντες συνεχίζουν μέχρι σήμερα να διαφωνούν για το αν ήταν ένας δαίμονας ή ένας άγιος, ένας μεγάλος απατεώνας ή ένας παντογνώστης στοχαστής, η πιο εκκεντρική φιγούρα ή ένας μεγάλος σοφός, ένας μάγος ή ένας επιστήμονας, ένας συνωμότης ή ένας επαναστάτης, ένας αντίχριστος ή ένας μεσσίας, ένας γκουρού ή ένας πνευματικός δήμιος των γκουρού, ένας δανδής ή ένας ερημίτης, ένας τρελός ή ένας άνθρωπος πολύ μπροστά από την εποχή του, κλπ, κλπ.
Στην πατρίδα του, την Αγγλία, είχε γενικά κακή φήμη, όλοι τον θεωρούσαν σατανικό άνθρωπο, και το κατεστημένο της εποχής τον καταδίωξε με όλους τους τρόπους, ενώ στην καλύτερη περίπτωση πολλοί σύγχρονοί του τον απέρριπταν ως άνθρωπο που επιζητούσε τη δημοσιότητα, ή ως άνθρωπο που είχε το ματαιόδοξο χάρισμα να επιβάλλεται πάνω στους άλλους. Και εφόσον οι Βρετανοί απεχθάνονται ιδιαίτερα την έλλειψη μετριοφροσύνης, έφτασε να θεωρείται ως η ενσάρκωση όλων των μη-αγγλικών ελαττωμάτων.
Θυμάμαι έναν καλό μου φίλο, τον καθηγητή Νευροφυσιολογίας Μηνά Μαδεντζίδη, (ο οποίος δυστυχώς δεν ζει πια ανάμεσά μας), να μου λέει:
«Εντάξει, ο Κρόουλυ ήταν μια τρελή μεγαλοφυία. Θεότρελη. Το μεγάλο αμάρτημα του Κρόουλυ ήταν ότι στο λεξικό του δεν υπήρχε η λέξη εγωισμός, δεν έβλεπε τίποτε κακό σ’ αυτό, ενώ ακόμη και η λέξη ηθική είχε γι’ αυτόν αντικαταστήσει τη λέξη συνήθεια. Αυτό το ‘’μεγάλο αμάρτημα’’ και το πάθος του για την ατομικότητα και την ελευθερία, δηλαδή για τη διαφορετικότητα, που τον οδηγούσε σε επιτηδευμένες εκκεντρικότητες, καθώς και η ύποπτη ατμόσφαιρα του μάγου, που τον τριγύριζε, του κόστισαν το σεβασμό από τους επίσημους διανοούμενους κύκλους της εποχής του και μέχρι σήμερα. Αλλά είμαι βέβαιος πως το όνομά του θα αποκατασταθεί στον 21ο αιώνα, όταν οι άνθρωποι θα έχουν μεγαλύτερη κατανόηση, όπως άλλωστε συμβαίνει με όλους τους μεγάλους. Θα ξεχαστούν τα πάντα για την παράξενη ζωή του, αλλά το έργο του θα μείνει. Ήδη έχει προκαλέσει πάρα πολλές αλυσιδωτές αντιδράσεις…»
Δεν μπορώ να φανταστώ ότι θα υπάρξει ποτέ «επίσημη» άποψη που θα θεωρεί τον Κρόουλυ «μεγάλο», όπως ας πούμε θεωρείται σήμερα π.χ. ο Νίτσε, ο Γιούνγκ, ή ο Μακλούαν, (αλλά, έτσι κι αλλιώς, θεωρείται ακόμη και από τώρα «μεγάλος» από το underground).
Επίσης, θυμάμαι ότι ο φίλος Μηνάς Μαδεντζίδης. μου είχε διηγηθεί μια παλιά του βιβλιογραφική περιπέτεια, ψάχνοντας μια θρυλική βιογραφία του Κρόουλυ. Δεκαπέντε χρόνια μετά το θάνατό του -δηλαδή γύρω στο 1962- η Δημόσια Βιβλιοθήκη Φίντσλεη αρνήθηκε να αγοράσει ένα αντίτυπο της βιογραφίας του Κρόουλυ από τον Τζων Σύμοντς, ή ακόμη και να το δανειστεί από ένα άλλο υποκατάστημα.
Ο φίλος μου που μου το είχε διηγηθεί αυτό, όταν είχε προσπαθήσει τότε να το παραγγείλει, πήρε την απάντηση πως «οι βιβλιοθήκες έχουν σκοπό την κυκλοφορία της φιλολογίας και πως κανένα άπλωμα της φαντασίας δε θα μπορούσε να συσχετίσει τον Κρόουλυ με τη φιλολογία»!
Δεν μπορώ να αρνηθώ πως ο συντηρητικός εκείνος βιβλιοθηκάριος είχε κάποιο δίκιο: ο Κρόουλυ ήταν ένας άνθρωπος-φαινόμενο που έστεκε πέρα από τη φαντασία. Οι άνθρωποι που δεν είναι εξοικειωμένοι με το τεράστιο και πολυσύνθετο έργο του και με την απίστευτη προσωπικότητά του -πόσο μάλλον ένας βαρετός Άγγλος βιβλιοθηκάριος- ούτε που μπορούν να φανταστούν περί τίνος πρόκειται…
Με δυο λόγια, εγώ -και όχι μόνο- τον θεωρώ τον πιο μυστηριώδη στοχαστή του εικοστού αιώνα.
Τόσο μυστηριώδη, που, δυστυχώς, κανείς δεν ξέρει πολλά γι' αυτόν. Έχει επηρεάσει τόσα πράγματα, και οι περισσότεροι ψαγμένοι άνθρωποι τον έχουν απλά ακουστά, και δεν γνωρίζουν σχεδόν τίποτε για την απίστευτη περίπτωσή του, πόσο μάλλον για το απίστευτο έργο του...
Μπορεί να ήταν ο άνθρωπος που, από ένα καπρίτσιο του στην αγγλική ορθογραφία, εισήγαγε τη λέξη Magick (με το αρχαϊκό -ck και όχι με τη σύγχρονη εκδοχή της: Magic) που από τότε χαρακτήρισε συνθηματικά το πεδίο μελέτης του έργου του, αλλά και την ελληνική λέξη Thelema (Θέλημα) για να δώσει ένα τίτλο στη φιλοσοφία του της ελεύθερης μαγικής θέλησης του ανθρώπου.
Mπορεί να ήταν ο άνθρωπος που έδωσε το σύνθημα της έναρξης μιας νέας εποχής για την ανθρωπότητα (την «Εποχή του Ώρου» -και όχι του Υδροχόου όπως μετά κατέληξε να λέγεται), αλλά και τα μυστηριώδη σλόγκαν «Do What You Will», «Love is the Law, Love Under Will» και «Every Man and Every Woman is a Star», μπορεί να ήταν ο άνθρωπος που για να σοκάρει τους πάντες δήλωνε πως ήταν το Μέγα Θηρίον (Master Therion, ή The Great Beast) που ο αριθμός του ήταν 666 και στην υπογραφή του ζωγράφιζε το Α σαν ένα φαλλό, που ήταν ο κύριος υπεύθυνος για τη μεγάλη διάδοση ενός νέου αποκρυφισμού στον 20ο αιώνα, που αναρριχήθηκε στην υψηλή ιεραρχία όλων των μεγάλων μυστικών αδελφοτήτων της εποχής του μέσα σε χρόνο μηδέν, για να τις «σπάσει» και να τις αποκηρύξει όλες στο τέλος, που δημιούργησε μεγάλα σκάνδαλα με τις δραστηριότητές του κάνοντας τα μέσα μαζικής ενημέρωσης να δημιουργήσουν πάνω του το θρύλο του «πιο σατανικού, ανήθικου και παράξενου ανθρώπου όλων των εποχών», κάτι που τον ευχαριστούσε πολύ.
Μπορεί να ήταν ένας άνθρωπος που έγραψε πάνω από τριακόσια βιβλία κάθε είδους, συνθέτοντας ένα ανεπανάληπτο έργο που επηρεάζει καθοριστικά μέχρι σήμερα αμέτρητους συγγραφείς, μελετητές και καλλιτέχνες, που ενέπνευσε τα κινήματα της ψυχεδέλειας και των χίππυς, τη γενιά των μπιτ, το μεγαλύτερο μέρος της φιλοσοφίας του ροκ, ένα μεγάλο κομμάτι της Φανταστικής Λογοτεχνίας του αιώνα μας, αλλά και ένα χαοτικό και ελεύθερο ρεύμα σημειολογικού και εναλλακτικού νεο-μυστικισμού που αυτή τη στιγμή που γράφω αυτές τις γραμμές είναι διαδεδομένο όσο ποτέ στην Ευρώπη και στην Αμερική, με λίγα λόγια -για να μη συνεχίσω την ανέλπιστη προσπάθεια να περιγράψω την περίπτωσή του μέσα σε μερικές γραμμές- μπορεί να είναι αναμφισβήτητα η μεγαλύτερη κρυφή cult φιγούρα της εποχής μας, αλλά δεν είναι απλά όλοι αυτοί οι λόγοι που με έκαναν να τον χαρακτηρίσω ως έναν από τους σημαντικότερους ανθρώπους του αιώνα που έφυγε.
Επειδή πάντα ένιωθα -με τον τρόπο μου- σαν εξερευνητής του κόσμου στον οποίο βρέθηκα, μελετούσα πάντα όλα τα μυστήρια που έπεφταν στην αντίληψή μου, και σαν συγγραφέας από μικρό παιδί πάντοτε ήμουν λάτρης των βιβλίων, (των βιβλίων που έγραφαν άνθρωποι με συγγενικό σε μένα πνεύμα και των βιβλίων που αργότερα έγραφα εγώ απευθυνόμενος σε τέτοιους ανθρώπους) και ειδικά των βιβλίων που ασχολούνταν με μυστήρια, φανταστικά ή συμβατικά.
Στη μικρή εξερεύνησή μου στον κόσμο του πνεύματος, συνάντησα εξαιρετικά ελάχιστες περιπτώσεις συγγραφέων -μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού- που ασχολούνταν με μυστήρια και μιλούσαν ανοικτά, ελεύθερα, ξεκάθαρα, κατανοητά, λογικά, εμπνευσμένα και αποκαλυπτικά γι’ αυτά, χωρίς δογματισμούς, αποκρυφολογίες, υποβολές, υπονοούμενα, απάτες, και χωρίς σοβαρή έλλειψη εμπνευσμένης ανάλυσης και παιδείας.
Στην πάροδο του χρόνου έμαθα πως ένας τέτοιος τρόπος συγγραφής ήταν «απαγορευμένος», σπάνιος, επικίνδυνος, τελείως άμεσος αλλά εύκολα παρεξηγήσιμος και αμφιλεγόμενος, προκλητικός, ανεπιθύμητος στον κόσμο των στοχαστών, οπότε προσπάθησα αμέσως να τον υιοθετήσω κι εγώ.
Το ευρύτερο πεδίο μελέτης του λεγόμενου «αποκρυφισμού» (Occult) είναι ένας από τους κατ’ εξοχήν τόπους αλιείας μυστηρίων όλων των ειδών, οπότε, έπειτα από πολλά χρόνια ψαρέματος στα νερά του, τολμώ να πω ότι δεν πρέπει να υπάρχει αξιόλογο βιβλίο αυτού του πεδίου μελέτης που να μην το έχω διαβάσει ή ξεφυλλίσει.
Σ’ αυτές μου τις εξερευνήσεις συνάντησα μονάχα δύο συγγραφείς που το έργο τους να χαρακτηρίζεται απόλυτα από τα χαρακτηριστικά που έδωσα παραπάνω. Συγγραφείς που να μιλούν ανοικτά, απίστευτα αποκαλυπτικά, εμπνευσμένα και κατανοητά, για σχεδόν όλα τα πράγματα που γνώριζαν, βίωναν ή ανέλυαν.
Στο ευρύτερο αυτό μυστηριώδες πεδίο μελέτης, αυτοί οι δύο συγγραφείς για μένα ήταν ο Άλιστερ Κρόουλυ και ο Κάρλος Καστανέντα.
Ποτέ μου δεν καλλιέργησα τη φιλοδοξία να παρουσιάσω κάποτε μια μελέτη του έργου του καθενός απ’ αυτούς, γιατί οτιδήποτε θα ήθελα εγώ να πω στις σελίδες της θα το είχαν ήδη πει αυτοί στις δικές τους. Και νομίζω ότι αυτό τα λέει όλα.
Αυτό το φαινόμενο παρουσιάζεται εξαιρετικά σπάνια σε οποιοδήποτε πεδίο μελέτης. Πόσο μάλλον σε ένα πεδίο που είναι παραδοσιακά κωδικοποιημένο.
Συγκεκριμένα στην περίπτωση του Κρόουλυ, πιστεύω ακράδαντα πως ο συνεπής αναγνώστης που θα επιχειρούσε τον άθλο να διαβάσει όλα τα πολυσύνθετα γραπτά του, θα κατέληγε άμεσα να έχει τεράστια, εμπνευσμένη και αποκαλυπτική εποπτεία πάνω σε όλα τα μυστήρια του συγκεκριμένου ευρύτερου πεδίου μελέτης και όχι μόνο, δηλαδή -με απλά λόγια- μια ανέλπιστη εποπτεία πάνω στις «απαγορευμένες γνώσεις».
Και σαν να μην έφτανε αυτό, ο Άλιστερ Κρόουλυ ήταν ένας μάγος των εντυπώσεων, ένας εκκεντρικός στοχαστής, ένας κινηματογραφικός χαρακτήρας που κυκλοφορούσε στην καθημερινή ζωή. Σαφέστατα ήταν ο πιο παράξενος άνθρωπος του αιώνα μας, που είχε και το θάρρος να μεταδώσει σε όλους, με κάθε τρόπο, τα πάντα για την παραξενιά του.
Η ζωή και το έργο του αποκαλύπτει στον μελετητή ένα ατίθασο και μοναδικό ελεύθερο πνεύμα, που ξεπέρασε με τον ολόδικό του τρόπο πολλές φορές τα γνωστά ανθρώπινα όρια, και έζησε για να το διηγηθεί.
Χαρακτηριστικό είναι ότι δεν υπάρχει ούτε μία από τις πολλές φωτογραφίες του που έχουμε στα χέρια μας, που να μοιάζει με την άλλη. Η καθεμιά τους ανεξαιρέτως δείχνει ένα τελείως διαφορετικό πρόσωπο. Κι αυτό -πέρα από τη γοητεία του- λέει επίσης πάρα πολλά. Κανείς δεν ξέρει μέχρι σήμερα ποιος ήταν ο αληθινός Άλιστερ Κρόουλυ, αν υπήρξε ποτέ μόνο ένας, όχι μόνο γιατί ο άνθρωπος αυτός ήταν ένας άρχων των μεταμφιέσεων, αλλά γιατί μελετώντας κανείς τη βιογραφία του διαπιστώνει ότι μέσα σε μία ζωή έζησε πολύ περισσότερες.
«Θάψτε με σε έναν τάφο χωρίς όνομα», έγραφε στο ποίημα The Poet, «για να μην θυμάται κανείς τον ποιητή που έφυγε, παρά μόνο το ποίημα που άφησε…»
Πραγματικά, κανείς δεν θυμάται ποιος ήταν στ’ αλήθεια ο Κρόουλυ, αν ήξερε ποτέ κανείς, γι’ αυτό και είναι το πιο αμφιλεγόμενο πρόσωπο που μπορεί να συναντήσει κανείς στις εξερευνήσεις του στην εναλλακτική ιστορία του 20ου αιώνα.
Οι πάντες συνεχίζουν μέχρι σήμερα να διαφωνούν για το αν ήταν ένας δαίμονας ή ένας άγιος, ένας μεγάλος απατεώνας ή ένας παντογνώστης στοχαστής, η πιο εκκεντρική φιγούρα ή ένας μεγάλος σοφός, ένας μάγος ή ένας επιστήμονας, ένας συνωμότης ή ένας επαναστάτης, ένας αντίχριστος ή ένας μεσσίας, ένας γκουρού ή ένας πνευματικός δήμιος των γκουρού, ένας δανδής ή ένας ερημίτης, ένας τρελός ή ένας άνθρωπος πολύ μπροστά από την εποχή του, κλπ, κλπ.
Στην πατρίδα του, την Αγγλία, είχε γενικά κακή φήμη, όλοι τον θεωρούσαν σατανικό άνθρωπο, και το κατεστημένο της εποχής τον καταδίωξε με όλους τους τρόπους, ενώ στην καλύτερη περίπτωση πολλοί σύγχρονοί του τον απέρριπταν ως άνθρωπο που επιζητούσε τη δημοσιότητα, ή ως άνθρωπο που είχε το ματαιόδοξο χάρισμα να επιβάλλεται πάνω στους άλλους. Και εφόσον οι Βρετανοί απεχθάνονται ιδιαίτερα την έλλειψη μετριοφροσύνης, έφτασε να θεωρείται ως η ενσάρκωση όλων των μη-αγγλικών ελαττωμάτων.
Θυμάμαι έναν καλό μου φίλο, τον καθηγητή Νευροφυσιολογίας Μηνά Μαδεντζίδη, (ο οποίος δυστυχώς δεν ζει πια ανάμεσά μας), να μου λέει:
«Εντάξει, ο Κρόουλυ ήταν μια τρελή μεγαλοφυία. Θεότρελη. Το μεγάλο αμάρτημα του Κρόουλυ ήταν ότι στο λεξικό του δεν υπήρχε η λέξη εγωισμός, δεν έβλεπε τίποτε κακό σ’ αυτό, ενώ ακόμη και η λέξη ηθική είχε γι’ αυτόν αντικαταστήσει τη λέξη συνήθεια. Αυτό το ‘’μεγάλο αμάρτημα’’ και το πάθος του για την ατομικότητα και την ελευθερία, δηλαδή για τη διαφορετικότητα, που τον οδηγούσε σε επιτηδευμένες εκκεντρικότητες, καθώς και η ύποπτη ατμόσφαιρα του μάγου, που τον τριγύριζε, του κόστισαν το σεβασμό από τους επίσημους διανοούμενους κύκλους της εποχής του και μέχρι σήμερα. Αλλά είμαι βέβαιος πως το όνομά του θα αποκατασταθεί στον 21ο αιώνα, όταν οι άνθρωποι θα έχουν μεγαλύτερη κατανόηση, όπως άλλωστε συμβαίνει με όλους τους μεγάλους. Θα ξεχαστούν τα πάντα για την παράξενη ζωή του, αλλά το έργο του θα μείνει. Ήδη έχει προκαλέσει πάρα πολλές αλυσιδωτές αντιδράσεις…»
Δεν μπορώ να φανταστώ ότι θα υπάρξει ποτέ «επίσημη» άποψη που θα θεωρεί τον Κρόουλυ «μεγάλο», όπως ας πούμε θεωρείται σήμερα π.χ. ο Νίτσε, ο Γιούνγκ, ή ο Μακλούαν, (αλλά, έτσι κι αλλιώς, θεωρείται ακόμη και από τώρα «μεγάλος» από το underground).
Επίσης, θυμάμαι ότι ο φίλος Μηνάς Μαδεντζίδης. μου είχε διηγηθεί μια παλιά του βιβλιογραφική περιπέτεια, ψάχνοντας μια θρυλική βιογραφία του Κρόουλυ. Δεκαπέντε χρόνια μετά το θάνατό του -δηλαδή γύρω στο 1962- η Δημόσια Βιβλιοθήκη Φίντσλεη αρνήθηκε να αγοράσει ένα αντίτυπο της βιογραφίας του Κρόουλυ από τον Τζων Σύμοντς, ή ακόμη και να το δανειστεί από ένα άλλο υποκατάστημα.
Ο φίλος μου που μου το είχε διηγηθεί αυτό, όταν είχε προσπαθήσει τότε να το παραγγείλει, πήρε την απάντηση πως «οι βιβλιοθήκες έχουν σκοπό την κυκλοφορία της φιλολογίας και πως κανένα άπλωμα της φαντασίας δε θα μπορούσε να συσχετίσει τον Κρόουλυ με τη φιλολογία»!
Δεν μπορώ να αρνηθώ πως ο συντηρητικός εκείνος βιβλιοθηκάριος είχε κάποιο δίκιο: ο Κρόουλυ ήταν ένας άνθρωπος-φαινόμενο που έστεκε πέρα από τη φαντασία. Οι άνθρωποι που δεν είναι εξοικειωμένοι με το τεράστιο και πολυσύνθετο έργο του και με την απίστευτη προσωπικότητά του -πόσο μάλλον ένας βαρετός Άγγλος βιβλιοθηκάριος- ούτε που μπορούν να φανταστούν περί τίνος πρόκειται…
Με δυο λόγια, εγώ -και όχι μόνο- τον θεωρώ τον πιο μυστηριώδη στοχαστή του εικοστού αιώνα.
Τόσο μυστηριώδη, που, δυστυχώς, κανείς δεν ξέρει πολλά γι' αυτόν. Έχει επηρεάσει τόσα πράγματα, και οι περισσότεροι ψαγμένοι άνθρωποι τον έχουν απλά ακουστά, και δεν γνωρίζουν σχεδόν τίποτε για την απίστευτη περίπτωσή του, πόσο μάλλον για το απίστευτο έργο του...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου