Η Πνευματική Κληρονομιά του ΝΙΚΟΛΑ ΤΕΣΛΑ

Από νωρίς, η ζωή του Νίκολα Τέσλα φάνηκε ότι θα εξελισσόταν σε μια μεγάλη περιπέτεια. Γεννήθηκε το 1856 στο Smiljan της σημερινής Κροατίας. Από παιδί ακόμη έγινε φανερή η μεγάλη ευφυΐα του. Στα 18 του αρρώστησε από χολέρα και ο ιερέας πατέρας του ορκίστηκε πως, αν ανάρρωνε, θα τον έστελνε στην καλύτερη σχολή μηχανικών, όπως και έγινε. Αν και ο Τέσλα διακρίθηκε στις σπουδές του, η ενασχόλησή του με τον τζόγο τον εμπόδισε να πάρει πτυχίο. Για ένα διάστημα δούλεψε στην εταιρία του Τόμας Έντισον στο Παρίσι, όπου ξεχώρισε τόσο ώστε κλήθηκε στα κεντρικά στη Νέα Υόρκη. Έφτασε στην αμερικανική μεγαλούπολη το 1884, σε ηλικία 26 ετών, πάμφτωχος και μη γνωρίζοντας κανέναν. Το γεγονός αυτό εκμεταλλεύτηκε ο Έντισον που οικειοποιήθηκε πολλές από τις ιδέες του Τέσλα, εξαπατώντας τον παράλληλα οικονομικά, οπότε εκείνος αναγκάστηκε να παραιτηθεί και να ξεκινήσει τη δική του εταιρία.Τον πρώτο χειμώνα αναγκάστηκε να σκάβει χαντάκια για να επιβιώσει, τα επόμενα έξι χρόνια όμως οι συνθήκες άλλαξαν και πατεντάρισε πολλές από τις εφευρέσεις του οι οποίες εντυπωσίασαν επιστήμονες και επενδυτές. Στα επόμενα χρόνια, ο Τέσλα πειραματίστηκε με το εναλλασσόμενο ρεύμα, τις ακτινογραφίες, τα ραδιοκύματα, τη μεταφορά ενέργειας και την αεροναυτική. Τα αποτελέσματα των πειραμάτων του ήταν παραπάνω από εντυπωσιακά και βραβεύτηκε επανειλημμένα για το έργο του. Η εντυπωσιακή φιγούρα του, οι τεχνολογικές προφητείες του που επαληθεύονταν δεκαετίες μετά και τα μεγαλεπήβολα σχέδιά του που εντυπωσίαζαν κυβερνήσεις και κοινό,  κρατούσαν στραμμένα πάνω του τα φώτα της δημοσιότητας και το ενδιαφέρον των επενδυτών. Ο Α' παγκόσμιος πόλεμος ωστόσο έπληξε ανεπανόρθωτα τις δραστηριότητές του. Αν και πολλοί προσφέρθηκαν τότε να τον βοηθήσουν οικονομικά ο ίδιος αρνήθηκε, και έζησε το υπόλοιπο της ζωής του με μια μικρή σύνταξη και ένα μικρό μισθό συμβούλου. Αν και ισχυρίστηκε πως εργαζόταν πάνω σε ένα υπερόπλο, αρνήθηκε να καταγράψει οτιδήποτε, και όταν πέθανε, το 1943, όσα χαρτιά του βρέθηκαν –ή τουλάχιστον όσα δόθηκαν στη δημοσιότητα– περιείχαν μόνο σημειώσεις του πάνω σε διάφορα κοινωνικά και επιστημονικά θέματα. Από τότε τόνοι μελάνης έχουν χυθεί για τα λεγόμενα «υπερόπλα Τέσλα», για τις απίθανες εφευρέσεις του που κρατήθηκαν μυστικές από πανίσχυρα κέντρα εξουσίας, εστιάζοντας πάντα στην τεχνολογία που ανέπτυξε ή σχεδίασε ο Σερβοαμερικανός επιστήμονας. Πέρα όμως από τα σπουδαία τεχνολογικά επιτεύγματά του, ο Τέσλα άφησε πίσω του μια σημαντική φιλοσοφική ή πνευματική, αν θέλετε, κληρονομιά: σκόρπιες φράσεις και μικρά κείμενα που παρέμβαλε επί τούτου στις επιστημονικές του εργασίες και στα γραπτά του.
Το ΑΒΑΤΟΝ ερεύνησε τα κείμενα αυτά και κατάφερε να συγκεντρώσει το μεγαλύτερο μέρος του φιλοσοφικού στοχασμού του Τέσλα, το οποίο και παρουσιάζεται στη συνέχεια, μάλλον για πρώτη φορά, σε πλήρη και συνεκτική μορφή, με τα δικά του λόγια…

Ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΡΥΘΜΟΣ
Από όλη την ατέλειωτη ποικιλία των φαινομένων με τα οποία η φύση βομβαρδίζει τις αισθήσεις μας, κανένα δεν γεμίζει το νου με περισσότερο θαυμασμό από την αφάνταστα πολύπλοκη κίνηση που ορίζουμε ως ανθρώπινη ζωή. Ποια είναι η μυστηριώδης πηγή της; Από που έρχεται; Τι είναι; Πού κατευθύνεται; Είναι τα μεγάλα  ερωτήματα που οι σοφοί κάθε εποχής επιχείρησαν να απαντήσουν. Αν και μπορεί ποτέ να μην κατορθώσουμε να κατανοήσουμε την ανθρώπινη ζωή, ξέρουμε με σιγουριά πως πρόκειται για ένα είδος κίνησης. Η ύπαρξη μιας κίνησης, ωστόσο, υπονοεί ένα σώμα που κινείται και μια δύναμη που το κινεί. Ως εκ τούτου, όπου υπάρχει ζωή, υπάρχει και μια μάζα που κινείται από μια δύναμη. Το κύριο χαρακτηριστικό κάθε μάζας όμως είναι η αδράνεια, την οποία κάθε δύναμη προσπαθεί να υπερνικήσει. Υπακούοντας σε αυτή την παγκόσμια νόρμα, κάθε σώμα, είτε κινείται είτε είναι ακίνητο, έχει την τάση να παραμένει στην ίδια κατάσταση που βρίσκεται, και κάθε δύναμη όπου και όπως κι αν εκδηλώνεται, παράγει μια αντίθετη και ισοδύναμη ώθηση, με αποτέλεσμα κάθε κίνηση στη φύση να είναι ρυθμική. Ο ρυθμός αυτός ενυπάρχει σε κάθε τι που αντιλαμβανόμαστε, από την κίνηση των πλανητών, την παλίρροια και την άμπωτη, τις δονήσεις του αέρα, την κίνηση του εκκρεμούς, την ταλάντευση του ηλεκτρικού ρεύματος, μέχρι την απέραντη ποικιλία των φαινομένων της οργανικής ζωής. Μήπως δεν είναι όμως ολόκληρη η ανθρώπινη ζωή μια επιβεβαίωση αυτού του ρυθμού;  Η γέννηση, η ανάπτυξη, τα γηρατειά και ο θάνατος ενός ατόμου, μιας οικογένειας, μιας φυλής ή ενός έθνους δεν είναι παρά ένας ρυθμός. Κάθε εκδήλωση της ζωής, ακόμα και η πιο πολύπλοκη, όπως για παράδειγμα ο άνθρωπος, δεν είναι παρά μια κίνηση η οποία υπόκειται στους ίδιους γενικούς νόμους που διέπουν όλο το σύμπαν.
(…) Η Φύση μπορεί να μας οδηγήσει στο ίδιο συμπέρασμα. Όπως ξεκινά ένα κύμα στο φυσικό κόσμο, έτσι και στον κόσμο των οργανισμών, στη ζωή, μια  ώθηση ξεκινά να προχωρά προς τα εμπρός, άλλοτε με την ταχύτητα του φωτός κι άλλοτε τόσο αργά που μοιάζει ακίνητη για αιώνες, περνώντας από διαδικασίες τόσο πολύπλοκες που ο άνθρωπος δεν τις καταλαβαίνει, οι οποίες όμως ενυπάρχουν σε όλες τις καταστάσεις και τις μορφές ζωής. Μια απλή ακτίνα φωτός από ένα μακρινό αστέρι που έπεσε μια στιγμή στο μάτι ενός τύραννου μιας περασμένης εποχής, μπορεί να έχει αλλάξει την πορεία της ζωής του, τη μοίρα λαών και εθνών, μπορεί να μεταμόρφωσε την επιφάνεια της γης – τόσο δαιδαλώδεις, τόσο αδιανόητα πολύπλοκες είναι οι διαδικασίες στη Φύση. Με κανένα τρόπο δεν μπορούμε να εννοήσουμε το μεγαλείο της Φύσης παρά μόνο αν σκεφτούμε πως, σύμφωνα με το νόμο της διατήρησης της ενέργειας στο σύμπαν, οι δυνάμεις είναι σε μια τέλεια ισορροπία και έτσι η ενέργεια μιας και μόνο σκέψης μπορεί να αλλάξει την κίνηση του σύμπαντος.

ΟΛΑ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ
Όταν αναφερόμαστε στον άνθρωπο έχουμε μια εικόνα της ανθρωπότητας ως ένα σύνολο, ένα γεγονός που πρέπει να αποδεχτούμε πριν εφαρμόσουμε οποιαδήποτε επιστημονική μέθοδο στην έρευνα του ανθρώπου. Μπορεί άλλωστε κανείς να αμφισβητήσει σήμερα πως τα εκατομμύρια των ατόμων και οι άπειροι τύποι και χαρακτήρες αποτελούν μια μονάδα, μια οντότητα; Αν και είμαστε ελεύθεροι να σκεφτόμαστε και να δρούμε, είμαστε όλοι συνδεμένοι όπως τα αστέρια στο στερέωμα, με αδιάρρηκτους δεσμούς. Τους δεσμούς αυτούς δεν μπορούμε να τους δούμε, αλλά τους νιώθουμε. Κόβω το δάχτυλό μου και πονάω. Το δάχτυλό μου είναι ένα μέρος από μένα. Βλέπω έναν φίλο μου να πονάει και πονάω κι εγώ. Ο φίλος μου κι εγώ είμαστε ένα. Ακόμα κι όταν βλέπω έναν εχθρό να πέφτει –ένα κομμάτι ύλης για το οποίο, απ’ όλα τα κομμάτια ύλης που αποτελούν το σύμπαν, ενδιαφέρομαι λιγότερο– ακόμη και τότε στενοχωριέμαι. Δεν αποδεικνύει αυτό πως ο καθένας μας είναι μέρος ενός συνόλου; Η ενότητα των πάντων αναφέρεται εδώ και αιώνες σε όλες τις σοφές διδασκαλίες και θρησκείες, όχι απλά και μόνο ως μια ιδέα για την εμπέδωση της ειρήνης και της αρμονίας ανάμεσα στους ανθρώπους, αλλά ως μια βαθιά αλήθεια. Οι Βουδιστές εκφράζουν αυτή την αλήθεια με έναν τρόπο, οι Χριστιανοί με έναν άλλο, αλλά και οι δυο λένε το ίδιο πράγμα: όλοι είμαστε ένα. Δεν είναι ωστόσο μόνο οι μεταφυσικές αποδείξεις που υποστηρίζουν αυτή την ιδέα. Η επιστήμη επίσης αναγνωρίζει αυτή τη συνεκτικότητα μεταξύ ξεχωριστών ατόμων, αν και όχι ακριβώς με τον ίδιο τρόπο που παραδέχεται ότι οι ήλιοι, οι πλανήτες και τα φεγγάρια ενός αστερισμού αποτελούν ένα σώμα, κάτι που όμως είμαι βέβαιος ότι θα αποδειχθεί πειραματικά στο μέλλον, όταν θα έχουμε τελειοποιήσει τις μεθόδους έρευνάς μας. Υπάρχουν όμως κι άλλα δεδομένα που συνηγορούν στο παραπάνω: το ανθρώπινο ον συνεχίζει να ζει εδώ και χιλιάδες χρόνια. Το άτομο είναι εφήμερο, οι φυλές και τα έθνη έρχονται και παρέρχονται, αλλά ο άνθρωπος παραμένει. Εδώ βρίσκεται και η βαθιά διαφορά ανάμεσα στο άτομο και στο όλον.
Η ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
Υπάρχουν τρεις πιθανοί τρόποι για να λύσουμε το μεγάλο πρόβλημα, που δεν είναι άλλο από την αύξηση της ανθρώπινης ενέργειας: τροφή, ειρήνη, δουλειά. Εδώ και πολλά χρόνια σκέφτηκα και ξανασκέφτηκα, χάθηκα σε θεωρίες και συλλογισμούς, θεωρώντας τον άνθρωπο μια μάζα που κινείται από μια δύναμη, παρατηρώντας την ακατανόητη κίνησή του υπό το φως της μηχανικής, εφαρμόζοντας τις αρχές της μηχανικής στην ανάλυσή μου, μέχρι που οδηγήθηκα σε αυτούς τους τρεις τρόπους, για να συνειδητοποιήσω ξαφνικά πως τους είχα διδαχθεί στην παιδική μου ηλικία. Αυτές οι τρεις λέξεις είναι οι τρεις λέξεις-κλειδιά του Χριστιανισμού. Το επιστημονικό τους νόημα και ο σκοπός τους μού είναι τώρα ξεκάθαρος: τροφή για να αυξηθεί η μάζα, ειρήνη για να μειωθεί η επιβραδυντική δύναμη και δουλειά για να αναπτυχθεί η δύναμη που επιταχύνει την ανθρώπινη κίνηση. Αυτές είναι οι μοναδικές λύσεις που μπορούν να λύσουν το μεγάλο μας πρόβλημα και όλες έχουν έναν και μόνο έναν αντικειμενικό σκοπό, να αυξήσουν την ανθρώπινη ενέργεια.
Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ
Από την παιδική μου ηλικία, ένοιωθα ισχυρά την ανάγκη να συγκεντρώνω την προσοχή μου στον εαυτό μου. Αυτό με έκανε να υποφέρω, αλλά σήμερα βλέπω πως ήταν μια «μεταμφιεσμένη» ευλογία, επειδή μου δίδαξε την ανεκτίμητη αξία που έχει η ενδοσκόπηση, τόσο για τη διατήρηση της ζωής όσο και για την επίτευξη των προσωπικών στόχων. Η πίεση του καθημερινότητας, της δουλειάς, και η αδιάκοπη ροή των εντυπώσεων που εισρέουν μέσα μας, στον ψυχισμό μας, από όλες τις πύλες της γνώσης, κάνουν τη σύγχρονη ύπαρξη επικίνδυνη με πολλούς τρόπους. Πολλοί άνθρωποι είναι τόσο απορροφημένοι στο να συλλογίζονται πάνω στον εξωτερικό κόσμο, ώστε ξεχνούν και έχουν πλήρη άγνοια τι μπαίνει κάθε στιγμή μέσα τους. Ο πρόωρος θάνατος εκατομμυρίων ανθρώπων οφείλεται κατά κύριο λόγο σε αυτή την αιτία. Ακόμα και εκείνοι που προσπαθούν να προσέχουν τον εαυτό τους, πολλοί από αυτούς κάνουν το συνηθισμένο λάθος να αποφεύγουν φανταστικούς κινδύνους και να αγνοούν τους πραγματικούς. Και αυτό που ισχύει για ένα άτομο ισχύει σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό για όλη την ανθρωπότητα.
ΑΝΑΛΑΜΠΗ ΖΩΗΣ
Είμαι πεπεισμένος πως το ότι διατηρήθηκα στη ζωή δεν ήταν ολότελα τυχαίο αλλά το έργο μιας θεϊκής δύναμης. Τοέργοενόςεφευρέτηείναιουσιαστικάνασώζειζωές. Είτε δαμάζει δυνάμεις, είτε βελτιώνει συσκευές, είτε παρέχει νέες ανέσεις και ευκολίες, προσθέτει στην ασφάλεια της ύπαρξής μας. Μια μέρα πήγα όπως συνήθιζα να απολαύσω το ποτάμι. Μπήκα στο νερό, κι ενώ ήμουν κοντά σε κάποια χτίσματα, είδα έντρομος πως η στάθμη του νερού είχε υπερυψωθεί και το ρεύμα με παρέσερνε. Η πίεση στο στήθος μου ήταν μεγάλη και με πολύ μεγάλη δυσκολία κρατούσα το κεφάλι μου έξω από το νερό. Αργά και σταδιακά άρχισα να εξαντλούμαι και κάποια στιγμή ένιωσα πως σε λίγο δεν θα άντεχα άλλο. Εκεί που ετοιμαζόμουν να παραιτηθώ και να συντριφτώ στα βράχια του βυθού, είδα σαν σε αστραπή ένα οικείο διάγραμμα, της υδραυλικής αρχής, που δείχνει ότι η πίεση ενός υγρού σε κίνηση είναι ανάλογη της εκτιθέμενης επιφάνειας, οπότε αυτόματα γύρισα το σώμα μου στην αριστερή πλευρά. Ωςδιαμαγείας, ηπίεσημειώθηκε. Το ένστικτο πολλές φορές υπερβαίνει τη γνώση. Έχουμε σίγουρα πιο λεπτοφυείς συνδέσεις που υπερβαίνουν τη γνώση και μας επιτρέπουν να δούμε αλήθειες όταν τα λογικά συμπεράσματα και κάθε άλλη εγκεφαλική λειτουργία αποβαίνουν μάταια.

ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑ
Το δώρο της νοητικής δύναμης έρχεται από τον Θεό, από το Θεϊκό Ον, και αν συγκεντρώσουμε το νου μας σε αυτή την αλήθεια, μπορούμε να συντονιστούμε με αυτή τη μεγάλη δύναμη. Μια μέρα, καθώς τριγυρνούσα στα βουνά, είδα μια καταιγίδα να πλησιάζει και άρχισα να ψάχνω για ένα μέρος να προφυλαχτώ. Ο ουρανός σκοτείνιασε από βαριά μαύρα σύννεφα αλλά η βροχή κάπως καθυστερούσε, όταν ξαφνικά, υπήρξε μια αστραπή και λίγες στιγμές μετά ένας κατακλυσμός. Αυτή η παρατήρηση με έκανε να σκεφτώ πως τα δυο φαινόμενα ήταν στενά συνδεδεμένα ως αιτία και αποτέλεσμα, και ύστερα από λίγη σκέψη κατέληξα στο συμπέρασμα πως η ηλεκτρική ενέργεια που είχε να κάνει με την κατακρήμνιση του νερού δεν ήταν τόσο μεγάλη, και πως η αστραπή μάλλον λειτουργούσε περισσότερο σαν μηχανισμός πυροδότησης του φαινομένου. Βρέθηκα λοιπόν μπροστά σε μια μεγάλη ανακάλυψη που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια σπουδαία εφαρμογή. Εάν μπορούσαμε να παράγουμε ηλεκτρικά φαινόμενα μιας ορισμένης ποιότητας, όλος ο πλανήτης και οι συνθήκες της ύπαρξης σε αυτόν θα μπορούσαν να μεταμορφωθούν. Ο ήλιος ανυψώνει το νερό στους ωκεανούς και οι άνεμοι το παρασέρνουν σε μακρινές περιοχές όπου παραμένει σε μια κατάσταση εύθραυστης ισορροπίας. Εάν είχαμε τη δύναμη να ανατρέπουμε αυτή την ισορροπία όποτε θέλαμε, αυτό το ρεύμα της διατήρησης της ζωής θα μπορούσε να τεθεί υπό τον έλεγχό μας. Έτσι θα μπορούσαμε να υδροδοτήσουμε ερήμους, να δημιουργήσουμε λίμνες και ποτάμια και να παράγουμε αμέτρητες ποσότητες χρήσιμης ενέργειας για την ανθρωπότητα.
(…) Ο επιστήμονας δεν στοχεύει σε ένα άμεσο αποτέλεσμα. Δεν περιμένει οι προχωρημένες ιδέες του να γίνουν άμεσα αποδεκτές. Η δουλειά του είναι σαν αυτή τη σπορέα – σπέρνει ιδέες για το μέλλον. Το καθήκον του είναι να βάλει τα θεμέλια για εκείνους που θα έρθουν, και να δείξει το δρόμο. Ο αληθινός επιστήμονας ζει, εργάζεται και ελπίζει.
Το κείμενο "Η Πνευματική Κληρονομιά του ΝΙΚΟΛΑ ΤΕΣΛΑ" πρωτοδημοσιεύτηκε στο ΑΒΑΤΟΝ Νο 122.

Πηγη : Archetypo.gr
Μεταφορτωση απο Kresnik